Co to jest dział spadku? Jest to podział majątku pozostawionego przez zmarłego tj. rozdzielenie między spadkobierców poszczególnych składników tego majątku. Podział ten nie wyklucza rzecz jasna zasądzenia stosownych spłat i dopłat. Jak przeprowadzić dział spadku? Aby móc podzielić spadek, należy formalnie potwierdzić swoje prawa do spadku. Potwierdzenie to uzyskasz w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku lub poprzez notarialny akt poświadczenia dziedziczenia. Dopiero dział spadku sprawia, że dany przedmiot staje się wyłączną własnością konkretnego spadkobiercy. Do momentu dokonania działu majątek spadkowy tworzy jedną całość. Każdy ze spadkobierców ma określony ułamkowo udział wynikający z postanowienia o stwierdzenia nabycia spadku. więcej o stwierdzeniu nabycia spadku przeczytasz tutaj
* Kwota wypłacona z rachunku bankowego zmarłego NIE WCHODZI do masy spadkowej i nie podlega podziałowi? – więcej przeczytasz tutaj.
Sposoby działu spadku
1. Podział fizyczny (z ewentualnymi dopłatami w przypadku konieczności wyrównania wartości udziałów), np. trzech spadkobierców – działka podzielona na trzy części
2. Przyznanie całego spadku jednemu bądź kilku spadkobiercom (z obowiązkiem spłaty pozostałych – w zależności od uzgodnień)
3. Sprzedaż majątku i podział uzyskanej sumy pomiędzy spadkobierców
Dział spadku w sądzie czy u notariusza?
Podział majątku spadkowego może nastąpić na mocy orzeczenia sądu na wniosek któregokolwiek ze spadkobierców. Dział spadku może nastąpić także na mocy umowy między spadkobiercami w dowolnej formie. Jeśli zaś w skład spadku wchodzi nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Aby przeprowadzić umowny dział spadku potrzebna jest przede wszystkim ZGODA WSZYSTKICH spadkobierców. Zaś w sytuacji braku porozumienia możliwa jest jedynie droga sądowa. Sąd zobowiązany jest wówczas do prowadzenia sprawy na żądanie chociażby jednego ze spadkobierców.
Dział spadku – opłata, koszty
Koszty działu spadku u notariusza wynikają z rozporządzenia w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. Koszty te zależne są od wartości majątku podlegającego działowi, do czego doliczany jest 23% podatek VAT.
Od wniosku o sądowy dział spadku pobiera się opłatę 500 zł. Najbardziej optymalne (najtańsze) rozwiązanie to złożenie do sądu zgodnego wniosku o dział spadku. Wówczas opłata sądowa wynosi 300 zł a kwota ta nie zależy od wartości spadku. Jeśli wniosek o dział spadku połączony jest ze zniesieniem współwłasności, opłata wynosi 1000 zł. Natomiast w razie zgodnego projektu działu spadku i zniesienia współwłasności pobiera się opłatę w kwocie 600 zł. W przypadku sporu np. o wartość nieruchomości spadkowych należy liczyć się dodatkowym kosztem. Wówczas należy bowiem doliczyć wynagrodzenie biegłego rzeczoznawcy majątkowego z zakresu wyceny nieruchomości. Analogicznie dotyczy to również biegłych z innego zakresu, w zależności od rodzaju składników majątku.
Ile jest czasu na dział spadku?
Co istotne, nie ma obowiązku dokonywania podziału majątku spadkowego. Tego rodzaju postępowanie można przeprowadzić w dowolnym momencie. Natomiast uregulowanie kwestii własności poszczególnych składników majątku niewątpliwie leży w interesie każdego ze spadkobierców. Przykładowo od chwili działu spadku spadkobiercy odpowiadają za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów. Ponad to podział majątku spadkowego ułatwi sprzedaż poszczególnych składników. Szybciej znajdziemy bowiem chętnego do zakupu konkretnego składnika majątkowego jako całości (np. samochodu) niż jedynie udziału w nim. Zbyt długie zwlekanie może też przyczynić się np. do zasiedzenia nieruchomości spadkowej przez daną osobę.
Gdzie złożyć wniosek o dział spadku?
Sądem właściwym jest sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy. W przypadku gdy tego miejsca nie da się ustalić, właściwy jest sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy bądź jego część.
Nawet jeśli spadkobiercy doszli do porozumienia, warto zasięgnąć porady doświadczonego adwokata lub radcy prawnego. Wyjaśni on pojawiające się wątpliwości oraz pomoże wybrać rozwiązanie dopasowane do potrzeb Klienta.
Ewa Mrozik
adwokat