Kiedy jest możliwy przepadek pojazdu? 14 marca 2024 r. weszła w życie nowa regulacja zaostrzająca konsekwencje prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości. Zgodnie z nowymi przepisami kierowcy muszą liczyć się w określonych okolicznościach z możliwością przepadku pojazdu. Co istotne, przepisy dotyczą pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym.
Alkohol i przepadek pojazdu
Na początek przypadek katastrofy w komunikacji, spowodowania jej niebezpieczeństwa bądź spowodowania wypadku komunikacyjnego. Sąd obowiązkowo orzeka przepadek, jeśli zawartość alkoholu w organizmie kierującego będzie wyższa niż 1 promil we krwi. (0,5 mg/dm3 w wydychanym powietrzu) Niższe stężenie przekłada się na możliwość orzeczenia takiego przepadku. Tożsame skutki tyczą się sprawcy, który zbiegł z miejsca zdarzenia lub spożywał alkohol lub zażywał środek odurzający po ww. zdarzeniach. A wszystko to przed poddaniem go przez uprawniony organ badaniu w celu ustalenia w organizmie zawartości alkoholu lub obecności środka odurzającego.
Obligatoryjny przepadek pojazdu z pewnością dotknie kierującego mającego we krwi co najmniej 1,5 promila alkoholu ( 0,75 mg/dm3 w wydychanym powietrzu ) albo gdy zawartość alkoholu prowadziła do takiego stężenia, lub przez sprawcę znajdującego się pod wpływem środka odurzającego, nawet jeśli nie doprowadziło to do wypadku ani innego zdarzenia drogowego.
Na takie samo rozstrzygnięcie możemy liczyć w sytuacji prowadzenia w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, jeżeli sprawca był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za sprowadzenie katastrofy w komunikacji lub jej bezpośredniego niebezpieczeństwa czy też spowodowanie wypadku w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego. Jednakowo zostanie potraktowane także prowadzenie w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego pojazdu mechanicznego w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo. Odstąpienie od wskazanych rozstrzygnięć o obowiązkowym przepadku może nastąpić jedynie w sytuacji wyjątkowej, uzasadnionej szczególnymi okolicznościami.
Orzeczenia przepadku pojazdu w powiązaniu ze stanem nietrzeźwości w poszczególnych przypadkach zostało uzależnione od konkretnej zawartości alkoholu w organizmie. Zaś jeśli chodzi o środki odurzające wymaga to każdorazowo indywidualnej oceny z uwagi na brak w tym zakresie sztywnych regulacji.
Co jeśli nie jestem właścicielem pojazdu?
Przepadek tyczy się pojazdu mechanicznego będącego własnością sprawcy w czasie czynu jak też w czasie orzekania. Co w sytuacji gdy w czasie popełnienia czynu pojazd nie stanowi wyłącznej własności sprawcy? Albo gdy w czasie po popełnieniu czynu pojazd został zbyty, darowany lub ukryty? W takich przypadkach orzeka się przepadek równowartości pojazdu.
Ustalanie wartości rynkowej pojazdu
Ustalenie tej wartości opierać się będzie na tej wskazanej w polisie ubezpieczeniowej. Natomiast w przypadku braku takiej polisy kwota ta wynikać będzie ze średniej wartości rynkowej pojazdu. Należy wówczas uwzględnić markę pojazdu, model, rok produkcji. Ważny jest także typ nadwozia, rodzaj napędu i silnika, pojemność lub moc silnika a także przybliżony przebieg wyznaczony na podstawie ogólnodostępnych danych. Określanie tej wartości odbywać się będzie bez powoływania w tym celu biegłego. Wyjątek w tym zakresie dotyczy braku możliwości wyznaczenia tej wartości z uwagi na szczególne cechy pojazdu.
Uszkodzenie pojazdu a konfiskata
W sytuacji gdy pojazd zostanie utracony ( np. w przypadku kradzieży, zajęcia komorniczego itd. ), zniszczony lub znacznie uszkodzony a w wyniku tego orzeczenie przepadku jest niemożliwe lub niecelowe, zarówno przepadek tego pojazdu oraz jego równowartości nie będzie orzeczony.
Pojazd służący do wykonywania pracy
Co jeśli pojazd niestanowiący własności sprawcy służy do wykonywania czynności zawodowych lub służbowych w postaci prowadzenia pojazdu na rzecz pracodawcy? W takim przypadku zarówno przepadku pojazdu jak i jego równowartości nie orzeka się. Jednakże wówczas sąd obligatoryjnie orzeka nawiązkę w wysokości minimum 5 000 zł.
Podsumowując nowe rozwiązania dotyczące tego, kiedy możliwy jest przepadek pojazdu należy stwierdzić, że z pewnością budzą wiele kontrowersji. Może się zdarzyć, że kierowcy dopuszczający się „takiego samego” czynu poniosą różne konsekwencje prawne. A wszystko tylko dlatego, że wartość prowadzonych przez nich pojazdów będzie się różniła. Często realne skutki orzeczenia przepadku równowartości pojazdu będą odczuwalne nie tylko przez kierowcę, ale też przez jego najbliższych. Każdy przypadek należy jednak rozpatrywać indywidualnie aby precyzyjnie ustalić możliwe warianty. Warianty nie tylko w zakresie przepadku pojazdu ale też mając na względzie pozostałe represje karne wynikające ze zdarzenia. Przyszłość zaś pokaże na ile istniejące wokół tego zagadnienia wątpliwości doprowadzą do modyfikacji wprowadzonych przepisów prawnych, co jest wysoce prawdopodobne.
Ewa Mrozik
adwokat